Για το νέο νόμο πλαίσιο και τις μεταρρυθμίσεις που αυτός στοχεύει να φέρει στην παιδεία, όλοι λίγο πολύ έχουν ακούσει και μάθει κάποια πιο συγκεκριμένα πράγματα και δε χρειάζεται να είναι κανείς μέλος της φοιτητικής κοινότητας όπως ο γράφων για να εντοπίσει την ουσία του. Η οποία ουσία του (πέραν κάποιων τυπικών διευθετήσεων που πρόκειται να πραγματοποιηθούν) δεν είναι άλλη από το ότι στο όνομα του δήθεν ¨εξευρωπαϊσμού¨ της παιδείας μας το ελληνικό πανεπιστήμιο στοχεύει να συνδεθεί με τους νόμους της αγοράς, γεγονός που καθιστά τα μελλοντικά πτυχία βεβαιώσεις ειδικών δεξιοτήτων (και φυσικά όχι γενικής μόρφωσης και εμβάθυνσης στην επιστήμη που έχεις επιλέξει να ακολουθήσεις), τα δίδακτρα μια πραγματικότητα που, αν και δεν αναφέρεται ρητά στο κείμενο του νόμου, δε θα αργήσει να βιώσει ο Έλληνας φοιτητής σε συγκεκριμένες σχολές, όταν τα μη δωρεάν συγγράμματα και η εκτύπωση φωτοτυπιών για το διάβασμα στην εξεταστική είναι κάτι που έχουμε ήδη αρχίσει να συναντάμε ολοένα και πιο συχνά. Ταυτόχρονα, η κατάργηση του ασύλου με αφορμή τις στην πλειοψηφία τους προβοκατόρικες ενέργειες ατόμων που ανήκουν δήθεν στον αναρχικό χώρο και σε αυτόν της ευρύτερης αριστεράς (χωρίς αυτό να σημαίνει πως μια μειοψηφία δεν εντάσσεται όντως σε αυτό το χώρο δρώντας απερίσκεπτα και ζημιογόνα για το φοιτητικό κίνημα) δεν έχει άλλο στόχο από το να κάμψει τις κοινωνικές αντιδράσεις που ξεκινάν από τα αμφιθέατρα. Τα όποια επιχειρήματα περί πάταξης της διακίνησης ναρκωτικών και προστασίας των φοιτητών από φαινόμενα βίας μόνο αστεία και προκλητικά μπορούν να χαρακτηριστούν, ειδικά όταν ο κύριος όγκος του εμπορίου απαγορευμένων ουσιών και οι εγκληματικές ενέργειες στο κέντρο της Αθήνας λαμβάνουν χώρο μπροστά στα αστυνομικά τμήματα και στις περιπολίες των αστυνομικών.
Ως κύριο θέμα των ημερών όμως δεν έχουν αναχθεί οι συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αλλά οι αντιδράσεις που έχουν αυτές δικαίως προκαλέσει. Με ένα σύντομο απολογισμό των 3-4 εβδομάδων πανελλαδικών καταλήψεων, γίνεται φανερό πως στις γενικές συνελεύσεις των περισσότερων σχολών υπήρξε ένα ισχυρό ρεύμα υπέρ της συγκεκριμένης αυτής μορφής αγώνα. Και κατά την άποψή μου, καλώς υπήρξε. Και την άποψη αυτή την εκφέρω δίχως να πετάω στα σύννεφα της ¨εξέγερσης¨, δίχως να περιορίζομαι στα στενά πλαίσια μιας ¨αριστερής φρασεολογίας και κριτικής¨ και κυρίως έχοντας λάβει σοβαρά υπόψιν μου το περιεχόμενο και τη φύση των επιχειρημάτων των φοιτητών που εντάσσονται στο λεγόμενο ρεύμα της ¨αντι-κατάληψης¨.
Ξεκαθαρίζω λοιπόν τη θέση μου παραδεχόμενος αρχικά πως παρά την αναγκαιότητά τους την περίοδο αυτή, οι καταλήψεις στην εφαρμογή τους έχουν αρκετά προβλήματα και ελλείψεις (βλ. μικρή συμμετοχή κόσμου, έλλειψη πολύμορφων πολιτιστικών εκδηλώσεων κτλ.) γεγονός που έκανε αρκετούς να αμφιταλαντευτούν σχετικά με το μείζον για το φοιτητικό κίνημα αυτό ζήτημα.
Η πραγματικότητα όμως είναι αμείλικτη με το ρεύμα της ¨Ανοικτής Σχολής¨ και υποδεικνύει πως στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι φοιτητές που συμμετέχουν στη κίνηση είναι και οι πιο ανενεργοί πολιτικά μην έχοντας την οποιαδήποτε εμπειρία από κοινωνικούς αγώνες (έστω και το μικρό διάστημα που είναι κάποιοι φοιτητές), περιοριζόμενοι έτσι σε ψευτοπροοδευτικές φανφάρες περί ελεύθερης διακίνησης ιδεών σε ανοικτά πανεπιστήμια και βρίσκοντας οι πιο διαπρεπείς από αυτούς στέγη στα φιλόξενα τον τελευταίο καιρό δελτία ειδήσεων του ΣΚΑΙ και άλλων καναλιών. Συνεπώς, καθίσταται σαφές πως αμέσως μετά την ψήφιση του νόμου, η φοιτητική κοινότητα όφειλε να αντιδράσει με τον πιο δυναμικό τρόπο, ειδικά από τη στιγμή που η ενεργή πολιτικά πτέρυγά του τασσόταν ανεπιφύλακτα υπέρ των κατειλημμένων σχολών μιας και σοβαρός πυλώνας αγώνα μπορούσε να δημιουργηθεί μόνο κατά αυτόν τον τρόπο.
Πρέπει συγχρόνως να ληφθεί υπόψιν και η σημαντική παράμετρος της ύπαρξης φοιτητών που χρωστάν λίγα μαθήματα για το πτυχίο τους και ο μεγάλος αριθμός εκείνων που σπουδάζουν σε άλλη πόλη από εκείνη της κατοικίας τους και που οι χαμένες εξεταστικές δε βοηθάνε σε καμία περίπτωση τα ήδη βεβαρημένα οικονομικά της οικογένειάς τους. Θα ψάχναμε όμως σε λάθος μέρος τον αίτιο αν ενοχοποιούσαμε τους χιλιάδες φοιτητές που ψηφίζουν υπέρ των καταλήψεων στις γενικές συνελεύσεις τις τελευταίες εβδομάδες, κομμάτι των οποίων αποτελεί και σημαντικός αριθμός των ¨επί πτυχίω¨. Η συγκεκριμένη οξυμμένη μορφή πάλης στρέφεται ενάντια σε μια άνευ προηγουμένου επίθεση στο δημόσιο χαρακτήρα του ελληνικού πανεπιστημίου η οποία αποτελεί αποκύημα της οικονομικής κρίσης και των εφαρμοζόμενων στο όνομα αυτής πολιτικών οικονομικής αφαίμαξης των μικρομεσαίων κοινωνικών στρωμάτων. Ταυτόχρονα, ας μην ξεχνάμε πως ειδικά με τις συνθήκες που επικρατούν τα τελευταία χρόνια, η για ένα εξάμηνο πιο γρήγορη απόκτηση πτυχίου δεν εξασφαλίζει σε καμία των περιπτώσεων καλύτερες προοπτικές εύρεσης εργασίας.
Έχοντας την εμπειρία των τελευταίων εβδομάδων και ζυγίζοντας την κατάσταση σε κάθε σχολή ξεχωριστά, το φοιτητικό κίνημα οφείλει να συνεχίσει με καταλήψεις εκεί όπου υπάρχει ακόμα ένα γενικότερο υπέρ της συγκεκριμένης μορφής αγώνα αίσθημα. Στις γενικές συνελεύσεις σχολών που εκφράζεται σταδιακά μια κάποια κόπωση, απαιτούνται πιο λεπτοί χειρισμοί χωρίς αυτό να σημαίνει πως θα σημειωθεί η οποιαδήποτε οπισθοχώρηση στην περίπτωση επιστροφής στα αμφιθέατρα –έστω και προσωρινά-. Η κατάληψη δεν αποτελεί το μοναδικό μέσο πάλης και πιθανή συνέχιση του αγώνα με άλλους τρόπους θα πρέπει πάντα να συνοδεύεται από την πιθανότητα νέου κύματος καταλήψεων όπου αυτό κριθεί εφικτό αλλά και με πιο σαφή στόχευση ενάντια στην ισχύουσα πολιτική των μνημονίων και των ιδιωτικοποιήσεων στην παιδεία και σε άλλους τομείς.
Με ματιά 20+ 
Θα ήθελα να σου κάνω μερικές ερωτήσεις και αν σου είναι εύκολο να απαντήσεις με ναι και όχι.
Η απόκτηση πτυχίου ενα εξάμηνο νωρίτερα για κάποιο φοιτητή απο άλλη πόλη έχει οικονομικό όφελος προς αυτόν; (νοίκι, καθημερινά έξοδα, μεταφορικά κ.α.)
Αναφέρεις τους επι πτυχίω που ψηφίζουν υπερ της κατάληψης, φυσικά και υπάρχουν. Στους επι πτυχίω που ψηφίζουν κατά πιστεύεις οτι είναι αρκετό σαν επιχείρημα το »υπάρχουν συμφοιτητές σου στο ίδιο έτος που ψηφίζουν υπερ» ή το »για ένα εξάμηνο πιο γρήγορη απόκτηση πτυχίου δεν εξασφαλίζει σε καμία των περιπτώσεων καλύτερες προοπτικές εύρεσης εργασίας» ;
Η κατάληψη είναι μια μορφή αγώνα απο την άλλη δεν είναι και μια μορφή βίας απέναντι στο κατοχυρωμένο δικαίωμα του φοιτητή για να »δώσει» μαθήματα στην εξεταστική του; Αν μπορείς μη φέρεις σαν επιχείρημα την πλειοψηφία, μπορεί για μια μέρα η πλειοψηφία να είναι υπερ του λιντσαρίσματος.
Όλα αυτά με διαθεση για συζήτηση.
Φίλε/η ανώνυμε/η, καταρχάς δεν είναι δυνατόν να απαντήσω στα ερωτήματα που θέτεις μονολεκτικά με ένα ξερό ¨ναι¨ ή ¨όχι¨. Άλλωστε γράφεις πως έχεις διάθεση για συζήτηση. Θα σου απαντήσω όσο πιο σύντομα μπορώ:
1) Φυσικά και έχει οικονομικό όφελος για αυτό και αφιερώνω συγκεκριμένη παράγραφο για το ζήτημα αυτό. Λέω λοιπόν πως το φοιτητικό κίνημα που όφειλε να αντιδράσει όσο πιο δυναμικά γίνόταν ΔΕΝ ευθύνεται σε καμία των περιπτώσεων για τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει πληθώρα φοιτητών. Για την κατάσταση αυτήν ευθύνονται οι επιθετικές για τα μικρομεσαία στρώματα πολιτικές που εφαρμόζονται στο όνομα της κρίσης αποκύημα της οποίας είναι και ο συγκεκριμένος νόμος για την παιδεία. Συνεπώς οι καταλήψεις στρέφονται και εναντίον της γενικότερης αυτής κατάστασης. Και επαναλαμβάνω πως από τη στιγμή που η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο, οι φοιτητές όφειλαν να αντιδράσουν όσο πιο δυναμικά μπορούσαν. Ένα χαμένο εξάμηνο λοιπόν δεν είναι τίποτα μπροστά στο μέλλον που μας ετοιμάζουν.
2) Νομίζω πως η απάντηση στο πρώτο σου ερώτημα καλύπτει και το δεύτερο.
3) Δικαίωμα και ΧΡΕΟΣ μας είναι να αγωνιστούμε με τις πιο ταιριαστές για την κάθε περίοδο μορφές πάλης. Αν σκεφτόντουσαν με τον ίδιο τρόπο οι φοιτητές το 73′, τότε ακόμα θα προσκυνάγαμε Παπαδόπουλους στο όνομα της ¨προσωπικής οδού¨ και της γρήγορης επαγγελματικής αποκατάστασης.
Έχε επίσης υπόψιν σου πως – όπως αναφέρω και στην τελευταία παράγραφο του κειμένου- η κατάληψη αποτελεί ένα μέσο πάλης και θα ήταν λάθος να ταυτιστεί ο αγώνας μονάχα με αυτήν. Παρά λοιπόν τις αδυναμίες που παρουσιάζει στην πράξη, ήταν ο καλύτερος τρόπος αντίδρασης τη συγκεκριμένη περίοδο.
Φιλικά,
Σταύρος
Καλέ μου Σταύρο,
Να ξεκαθαρίσω αρχικά μερικές παραδοχές που προεξοφλώ ότι συμφωνούμε:
1. Είσαι «ετών 20», εγώ ετών 60, αλλοίμονο αν συμπίπταμε: Κάτι θα πήγαινε στραβά είτε σε σένα είτε σε μένα..
2. Καταχρώμαι του χώρου που δεν είναι ο πλέον κατάλληλος
3. Είναι προφανές ότι για τα χάλια που βρισκόμαστε γενικότερα, και τα αδιέξοδα της παιδείας ειδικότερα, το κύριο βάρος ευθύνης ανήκει σε μένα, στη δική μου γενιά κι όχι σε σένα. Νομιμοποιείσαι/δικαιούσαι επομένως να παλεύεις για βελτίωση/ανατροπή της σημερινής κατάστασης στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση. Μόνο νά, προς τα πού να το πάμε το καράβι ? Ιδού, αμέσως παρακάτω, δύο στρατηγικά ερωτήματα χάραξης πορείας:
1. Τι προϊόν θέλουμε να παράγουν τα Πανεπιστήμια?
Προβλέποντας/στοχεύοντας τις ανάγκες της αγοράς ή όπως γράφεις «..γενικής μόρφωσης και εμβάθυνσης στην επιστήμη που έχεις επιλέξει να ακολουθήσεις.» Αν πιστεύεις το τελευταίο, τότε δες την αντίφαση μ αυτά που γράφεις παρακάτω για «καλύτερες προοπτικές εύρεσης εργασίας». Με το πρώτο σκεπτικό δεν θα υπήρχε άνεργος της Φιλοσοφικής, καλλιτέχνης της ΑΣΚΤ, γενικής μόρφωσης θεωρητικός φυσικός κλπ. Όλοι αυτοί θα γινόταν ανάρπαστοι στην αγορά εργασίας: Υποθετικός λόγος 2ου είδους που λέτε κι εσείς οι φιλόλογοι… Οι αγορές είναι αμείλικτες και το βιώνουμε καθημερινά στο πετσί μας… Και σίγουρα δεν ιδρώνει το αυτί τους ούτε ανατρέπονται με καταλήψεις… Ας έβλεπα κάποτε μια κατάληψη για καλύτερο μάθημα, εντατικοποίηση και εκσυγχρονισμό των σπουδών, για συνεπέστερο ΔΕΠ στις διδακτικές του υποχρεώσεις, για αξιολόγησή του…
2. Γιατί, κατ αρχήν, όχι στην 3βάθμια ιδιωτική εκπαίδευση?
Σε μια χώρα που έχει νόμιμα ιδιωτικά λειτουργούσες τις δύο πρώτες βαθμίδες, με άφθονη φροντιστηριακή παραπαιδεία (άλλωστε εκεί δεν καταλήγουν σε αναζήτηση δουλειάς οι περισσότεροι ?), με τα ξένα κολλέγια μέσα πια, από το παράθυρο… Σε μια χώρα που έχει ιδρύσει Δημόσιες Ανώτατες Σχολές Ανθοδετικής κλπ ανά την Επικράτεια, στα πρότυπα του «κάθε χωριό και Στάδιο» του Παττακού ? Όταν όλη η Ευρώπη (πρόσθεσε εδώ και τη Βουλγαρία, τη Σερβία, τα Σκόπια, την Τουρκία, την Κύπρο) έχει αγγλόφωνα ιδιωτικά πανεπιστήμια ? Φαντάζομαι τους μορφωτικούς ακόλουθους των Πρεσβειών (κυρίως αυτόν της Αγγλίας) να χαμογελούν κάτω από τα μουστάκια τους κάθε φορά που περνά η διαδήλωση με σύνθημα «όχι στα ιδιωτικά Πανεπιστήμια».. Μήπως τους έχουμε χρυσοπληρώσει σε συνάλλαγμα το whiskey που πίνουν, χαζεύοντας από το μπαλκόνι τους τα σχετικά πλακάτ?
Κύριε Γεωργίου, σίγουρα κάτι θα πήγαινε στραβά αν συνέπιπταν οι απόψεις μας αλλά δεν παύει να είναι καλοδεχούμενο το σχόλιο σας. Θα προσπαθήσω να απαντήσω όσο το δυνατόν ικανοποιητικότερα λοιπόν στα δύο ερωτήματα που θέτετε:
1) Σκοπός μου δεν ήταν να αναλύσω τόσο το νόμο αυτόν καθ’ αυτόν και για αυτό έπεσα στην αντίφαση αυτή. Η άποψη μου λοιπόν είναι πως η κάθε σχολή πρέπει αρχικά να παρέχει σε κάθε φοιτητή το »γενικό» και στη συνέχεια να προχωράει στο »ειδικό» ούτως ώστε να έχουν όλοι οι απόφοιτοι τη δυνατότητα για εύρεση εργασίας αμέσως μετά το πέρας των σπουδών τους (είτε αυτές είναι μεταπτυχιακές, είτε όχι). Θεωρώ όμως πως με τους νόμους που κινείται η αγορά (αμείλικτη όπως πολύ σωστά την χαρακτηρίζετε) η σύνδεσή της με τις σπουδές θα δημιουργήσει απόφοιτους με ευκαιριακές γνώσεις οι οποίες και θα είναι χρήσιμες μια περίοδο και άχρηστες μια άλλη. Σε ό,τι αφορά τις ανθρωπιστικές σπουδές, υφίστανται εδώ και πολλά χρόνια μια σταδιακή υποβάθμιση οπότε οι λεγόμενες »διδακτικές μονάδες» δε θα τις βγάλουν από το τέλμα στο οποίο έχουν περιέλθει. Συνεπώς, η σύνδεση των σπουδών με την αγορά- όπως είναι αυτή δομημένη– μόνο αρνητικά μπορεί να επιφέρει, για αυτό και το φοιτητικό κίνημα οφείλει να παλέψει για γενικότερη ανατροπή του κοινωνικοπολιτικού σκηνικού. Και σαφώς στα αιτήματα των καταλήψεων εντάσσονται αιτήματα για καλύτερη ποιότητα σπουδών, συνεπέστερο ΔΕΠ κτλ.
2)Η ιδιωτικοποίηση όλων των βαθμίδων της παιδείας προχωράει σταδιακά εδώ και αρκετά χρόνια. Μάλιστα, αν δεν κάνω λάθος, ξένα κολλέγια άρχισαν να νομιμοποιούνται λίγους μήνες μετά τις πορείες του 2006 για το άρθρο 16. Κύρια αιτία της τότε απογοήτευσης πολλών φοιτητών ήταν το ότι το φοιτητικό κίνημα ήταν στο σύνολό του μια άμορφη μάζα που πάλευε γενικά και αόριστα κατά της αναθεώρησης και της περαιτέρω ιδιωτικοποίησης της παιδείας. Τώρα όμως παρατηρώ πως έχουν τεθεί πιο στέρεες βάσεις ούτως ώστε να ενισχυθεί η αντίληψη στους φοιτητές πως η πάλη για καλύτερο, δωρεάν και δημόσιο πανεπιστήμιο, συνδέεται άμεσα με την πάλη για αλλαγή στο χώρο του πεδίου της πολιτικής. Θεωρώ λοιπόν πως αποδεχόμενοι τη διαμορφωθείσα κατάσταση των φροντιστηρίων και των κολλεγίων, δε θα αργήσει η στιγμή κατά την οποία θα πληρώνουμε δίδακτρα για να σπουδάσουμε.
ΥΣ: όμως παρά τις όποιες διαφωνίες μας στο παρόν ζήτημα, ξέρω πως ταυτιζόμαστε πλήρως στο άλλο κρίσιμο θέμα, εκείνο της ομάδας. 🙂
.
Για τα παραπάνω έξοδα ενος εξαμήνου ευθύνεται η κατάληψη άμεσα. Αν απο εκεί και μετά θα ήθελες να μετατοπίσεις το βάρος αλλού σύμφωνοι, άλλα άμεση ευθύνη για τα παραπάνω έξοδα ενος(τουλάχιστον) εξαμήνου, ευθύνεται η κατάληψη. Αυτό είναι γεγονός είτε θέλεις να το δεις είτε επιλέξεις να απαντήσεις ρίχνοντας το βάρος στην κυβέρνηση, στο μέλλον που μας ετοιμάζουν κ.τ.λ. (που με βρίσκουν σύμφωνω, η κατάληψη όμως όχι).
Θεωρώ επίσης ελαφρώς εγωιστικό το να κρίνεις αν τα έξοδα ενος εξαμήνου είναι τίποτα ή όχι μπροστά στο μέλλον που σχεδιάζει ο καθένας. Μπορώ να σου φέρω παραδείγματα, αλλα πιστεύω οτι καταλαβαίνεις τι θέλω να πω.
Το σχόλιο με τη χούντα το θεωρώ άστοχο. Δεν έχουμε -ευτυχώς- ολοκληρωτικό καθεστώς και δε χρειαζεται να φοβόμαστε και τη σκιά μας στην ιδέα οτι παραμονεύει ένας Παπαδόπουλος στη γωνία.
Σταύρο,
Σ ευχαριστώ για την απάντηση στο σχόλιό μου.
Συμπεραίνω ότι το μοντέλο εκπαίδευσης που οραματίζεσαι καταλήγει κι αυτό τελικά στην παραγωγή γραναζιών της αγοράς εργασίας. Αν εν τέλει συμφωνούμε ότι η παιδεία είναι κι αυτή είναι ένα προιόν, τότε αυτό έχει ένα κόστος παραγωγής και κάποιος πρέπει να το πληρώσει (κράτος ή ιδιώτης).Επίσης δημιουργεί μια υπεραξία και κάποιος επωφελείται απ αυτήν.
Σκέψου λοιπόν πχ ένα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ιδιωτικό πανεπιστήμιο που μέρος των διδάκτρων πηγαίνει σε υποτροφίες/παροχές σε φοιτητές που δεν έχουν οικονομική ευχέρεια. Το μοντέλο δεν είναι δικό μου: Το εφαρμόζουν οι κουτόφραγκοι εδώ και χρόνια….
Κι επειδή λειτουργεί σε ανταγωνιστικό καθεστώς, φροντίζουν να παράξουν καλολαδωμένα γρανάζια που κι αυτά με τη σειρά τους επωφελούνται από την υπεραξία που απεκόμισαν σπουδάζοντας…
Αντιπαρέβαλε το παραπάνω μοντέλο με την εδώ κρατούσα στα Πανεπιστήμια κατάσταση, με τα κολλέγια και τα φροντιστήρια να τα τσεπώνουν ασύστολα, παρέχοντας χαρτιά που μόνο για διαβατήριο στην ανεργία χρησιμεύουν… Και μην ξεχάσεις τον μορφωτικό ακόλουθο της Αγγλικής πρεσβείας και το British Council το Κολωνάκι: Έχουν να συντηρήσουν μια ολόκληρη βιομηχανία στην πατρίδα τους οι καημένοι….